مدت مطالعه: ۸ دقیقه
وقتی فرزندتان خبر یک حمله تروریستی را می‌شنود و احساس اضطراب می کند، چه می‌کنید؟ چگونه به نوجوانی که در اثر جنایات خشونت آمیزی مانند سوء استفاده یا قتل مضطرب است، پاسخ می‌دهید؟
والدی وقتی دختر نه ساله‌اش از مدرسه برگشت، متوجه شد که به شدت می‌لرزد. پس از چند سوال، او متوجه شد که مدرسه یک جلسه آگاهی برای دانش‌آموزان خود در مورد چالش مومو برگزار کرده است؛ مومو یک بازی آنلاین که کودکان را هدف قرار می دهد.
این بازی برای سوق دادن برخی از کودکان به خودآزاری و خودکشی در بخش‌هایی از آسیا، اروپا و آمریکای جنوبی در خبرها بود. با توجه به استفاده گسترده از تلفن همراه در بین کودکان، پلیس در چندین ایالت به مدارس توصیه‌کرده بود تا به کودکان نسبت به این بازی هشدار دهند. برخی از کودکانی که در جلسه شرکت کرده بودند با شنیدن نحوه انجام بازی به شدت ناراحت شده بودند.
والد کودک نظرش این بود که این موضوع ترس از مرگ را در دخترش ایجاد کرده بود. و بعد از این ماجرا نمی‌خواست از تلفن همراه استفاده کند.
کودک پس از شنیدن صحبت در مورد یک بازی احساس آسیب پذیری، ناامنی و خطر مرگ می‌کرد. برای او، ناامنی واضح، قریب الوقوع و عمیقا شخصی بود. او شروع به احساس ناامنی در اطراف تلفن همراه کرد. تأثیر اخبار ناراحت‌کننده بر روح و روان کودک چنین است.
این تجربه یک مورد نادر و خاص نیست. حتی اگر بتوانیم به بهترین شکل اخبار تلوزیون، شبکه‌های اجتماعی و … را مدیریت کنیم باز هم اخبار ناراحت‌کننده جهان راه خود را به زندگی فرزندمان باز می‌کند.
پوشش رسانه‌ای اخبار منفی
اخبار یک تجارت رقابتی است. در اخبار مدت زمانی که به اخبار منفی و خشونت‌ها اختصاص داده می‌شود بسیار بیشتر از مدت زمان داستان‌های اطمینان‌بخش و نشاط‌آور است. پوشش بی‌وقفه و هیجان‌انگیز رویدادهای آسیب‌زا می‌تواند فرزندان ما را در معرض طیف گسترده‌ای از اخبار ناراحت‌کننده قرار دهد:
- بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل، طوفان، خشکسالی و آتش سوزی.
- بلایای ساخته دست انسان مانند جنگ، تخریب محیط زیست، حملات تروریستی، تیراندازی دسته‌جمعی و غیره.
- جنایات خشونت آمیز مانند تجاوز جنسی، قتل، استثمار یا سوء استفاده.
- مشکلاتی مانند فقر، خودکشی، تبعیض بر اساس نژاد، جنسیت، طبقه یا مذهب.
- تصادفات، جرایم کوچک، نقض حقوق حیوانات.
ممکن است یک رویداد بسیار ناراحت‌کننده در آن سوی جهان رخ دهد، اما پوشش رسانه‌ای آن را مستقیماً به خانه‌های ما می‌آورد.کودکان ممکن است تصور کنند که یک رویداد بین المللی در نزدیکی آنها اتفاق افتاده است. و در نتیجه پر از اضطراب شوند و بپرسند: “چرا این اتفاق می افتد؟ چگونه می توان آن را متوقف کرد؟”
والدی سوختن جنگل‌های آمازون برزیل را از تلویزیون تماشا کرد. دو دخترش، که یکی به مهدکودک می‌رود و دیگری نوجوان است با او نشسته بودند. والد که خود یک معلم مهدکودک است، مشاهده کرد که فرزندانش چه‌قدر به همان رویداد واکنش متفاوتی نشان دادند: “دختر بزرگ من از حرص و طمع و رویکرد بی‌تفاوت دولت خشمگین شد در حالی که دختر کوچکترم نگران بود که ما نتوانیم نفس بکشیم.”
از آنجایی که خبر در مورد یک فاجعه زیست محیطی بود، والد از فرصت استفاده کرد و با فرزندانش درباره استفاده مجاز و حفاظت از محیط زیست صحبت کرد. او بر پایه دانش موجود کودکان و علاقه آنها با خبر مواجه شد.
والد می‌گوید: “دختر کوچکتر من در مدرسه در مورد قسمت‌هایی از بدن یاد گرفته است. او اهمیت درختان و در نتیجه جنگل‌های آمازون را به عنوان “ریه‌هایی” که هوای تنفسی ما را تمیز می‌کند، درک کرد. برای او، مهم‌ترین جنبه خبر چگونگی بهبود اوضاع بود. به او گفتم که باید قطع درختان را متوقف کنیم، درختان بیش‌تری بکاریم، زباله کم‌تری تولید کنیم و با احتیاط از منابعی مانند آب و برق استفاده کنیم. او همیشه حواسش به بستن شیرها است. “
برای دختر نوجوان، جنگل‌های آمازون در حال سوختن دلیلی بر فساد و بی‌تفاوتی دولت بود. “او احساس خشم و ناامیدی داشت و می خواست حسابی گرد و خاک کند. از نظر اطلاعات نمی‌توانستم چیز زیادی به او بدهم، زیرا خودش اطلاعات زیادی داشت. در عوض در رابطه با قصور و پاسخ‌گویی دولت گفت‌وگو کردیم.” رویکرد گفتمانی به نوجوان این امکان را می داد که احساسات خود را بیان کند و سپس گفتگوی آرام و منطقی داشته باشد.
در حالی که برخی از اخبار می‌توانند فرصت‌های آموزشی باشند، برخی دیگر مانند جرایم خشونت‌آمیز و آسیب‌های اجتماعی می‌توانند عمیقاً نگران‌کننده و چالش برانگیز باشند.
تشخیص منبع خبر
ممکن است بچه‌ها فعالانه به دنبال اطلاعات در مورد یک خبر باشند، یا تصادفاً به یک داستان ناراحت‌کننده برخورد کنند. دانستن اینکه کودکان چگونه در مورد اخبار اطلاعات کسب می‌کنند، می‌تواند به اثرگذاری ما کمک کند. بیشتر کودکان به وسیله اخبار تلویزیون یا اینترنت در جریان اخبار قرار می‌گیرند. وسایلی مانند لپ‌تاپ، تبلت و گوشی‌های هوشمند اخبار را به ما می‌رسانند. رسانه‌های سنتی مانند روزنامه‌ها و رادیو نیز به ارائه اخبار می‌پردازند. کودکان همچنین از بستگان، دوستان، همسالان یا حتی معلمان در مورد اخبار می‌شنوند.
شاید بتوانیم مشاهده اخبار را برای کودکان در سنین پایین محدود کنیم ولی برای کودکان بزرگتر این امکان وجود ندارد و حتی امکان دارد آنها مخفیانه اخبار را پیگیری کنند. والدین باید تا حد امکان بر مشاهده اخبار توسط کودکان نظارت داشته باشند تا در صورت نیاز فعالانه نقش خود را بازی کنند.
تاثیر اخبار منفی
وقتی بزرگسالان از سیل اخبار منفی احساس ناامنی، سرخوردگی و بی‌تفاوتی کنند، وضعیت اسفبار کودکانی را تصور کنید که به اندازه کافی برای درک عمق و زمینه رویدادها بالغ نیستند. یک مطالعه آمریکایی در سال ۲۰۱۶ با عنوان “سلامت روانی و عاطفی کودکان در معرض تهدیدات و اقدامات تروریستی رسانه های خبری: اثرات تجمعی و فراگیر” استدلال کرد که حتی قرار گرفتن غیرمستقیم در معرض خشونت شدید و تروریسم از طریق رسانه‌ها می تواند بر سلامت روانی و عاطفی کودکان تأثیر منفی بگذارد.
کودکان در هر سنی می‌توانند تحت تأثیر اخبار ناآرام داخلی و بین المللی قرار گیرند. واکنش‌های آنها ممکن است از ترس و اضطراب گرفته تا عصبانیت و گناه متغیر باشد. مطالعه‌ای که به طور مشترک توسط بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشکده پزشکی هاروارد انجام شد، چگونگی تأثیر پوشش رسانه‌ای گسترده حملات ۱۱ سپتامبر بر کودکان را بررسی کرد. نتیجه گیری شد که قرار گرفتن غیرمستقیم در معرض رویدادهای غم‌انگیز از طریق تماشای رسانه برای ایجاد علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در کودکان کافی است. هر چه میزان تماشا بیشتر باشد، خطر PTSD بیشتر است.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد که مشاهده مداوم تصاویر تهدید آمیز و اعمال خشونت‌آمیز می‌تواند منجر به افزایش سطح استرس در یک دوره زمانی طولانی شود. این موضوع می‌تواند به طور قابل توجهی سلامت شناختی، جسمی و عاطفی کودک را مختل کند. طبق گفته آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، قرار گرفتن مداوم و مزمن در معرض اخبار خشونت‌آمیز می‌تواند منجر به ترس و حساسیت‌زدایی شود. همچنین این امر می تواند باعث رفتار پرخاشگرانه و خشونت آمیز در برخی از کودکان شود.
کمک به کودکان برای مقابله با اخبار بد
ما می‌توانیم فرزندان خود را از اخبار دور نگه داریم، اما نمی‌توانیم همیشه اخبار را از فرزندان خود دور نگه داریم. با این حال، ما می‌توانیم فرزندانمان را راهنمایی کنیم که چگونه اخبار را تحلیل کنند و چه چیزی از آن برداشت کنند. با توجه به سن کودک می‌توان اقدامات مختلفی انجام داد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
- در مورد اخبار به طور کامل تحقیق کنید تا دانش شما به‌روز باشد و تصور واضحی از احساس خود نسبت به یک رویداد داشته باشید.
- احساسات کودک را نادیده نگیرید. به آنها اطمینان دهید که آن‌چه احساس می‌کنند طبیعی است. قبل از شروع گفت‌وگو در مورد اخبار، آنها را آرام کنید.
- آرام و منطقی بمانید و در عین حال به کودکان کمک کنید تا موضوعی جدی را بررسی کنند. از بحث پرشور در حضور آنها اجتناب کنید. کودکان حالات خود را از ما می‌گیرند. پس الگوی رفتاری آرامش، اطمینان و منطقی در واکنش به اخبار داشته باشد.
- توضیح دهید که چگونه اخبار تمایل دارد بر جنبه های هیجان‌انگیز و نمایش تکراری تصاویر تکان‌دهنده تمرکز کند. رویدادها به طور کامل نشان داده نمی‌شوند و همه نوع رویداد پوشش داده نمی‌شوند.
- نکات مثبت را بیابید – درباره قهرمانان در یک موقعیت صحبت کنید، روحیه جنگنده مردم، اتحاد در برابر ناملایمات و مهربانی غریبه‌ها. از آنها بخواهید در مورد آن‌چه که می‌توانند انجام دهند و چگونگی مشارکت خود، فکر کنند.
آن‌چه می‌توانید به فرزندتان بگویید:
- در این مورد چه احساسی داری؟
- آیا می‌خواهی در مورد چیزی که نگرانت می‌کند صحبت کنی؟
- ترسیدن اشکالی ندارد، حتی اگر این اتفاق دور از ما رخ داده باشد. من می‌توانم احساس تو را درک کنم.
- من از شما مراقبت خواهم کرد و حواسم به امنیت شما هست.
- از کجا در این مورد شنیدید؟
- می دانم که این بی انصافی است. برای بهتر شدن شرایط می‌توانیم این کارها را انجام دهیم: …
- این داستان بخش‌های بیش‌تری دارد. با هم در مورد آن بیشتر بررسی کنیم؟
- کاری که این شخص انجام داد واقعاً بد بود، اما آنها به درستی فکر نمی‌کردند.
کودکان بر اساس مرحله رشد و علایق و خلق و خوی خود اخبار را به شکل متفاوتی درک می‌کنند. شناخت این موارد به والدین کمک می‌کند تا پاسخی متناسب با سن فرزند خود داشته باشند. در ادامه نحوه دریافت کودکان در گروه‌های سنی مختلف را خواهیم آورد.
پیش‌دبستانی (۳ تا ۵ سال)
در مورد کودکان پیش‌دبستانی، همه چیز به این بستگی دارد که چگونه چیزی بر آنها و خانواده آنها تأثیر می گذارد. علاوه بر این، کودکان پیش دبستانی آن‌چه را که می‌شنوند به معنای واقعی کلمه، دقیقاً همان‌طور که به نظر می‌رسد، می‌گیرند. آنها علیت، زمینه یا ایده‌های انتزاعی را درک نمی‌کنند. اما آنها در درک خلق و خو و وضعیت روحی والدین خود عالی هستند.
کودکان پیش‌دبستانی می‌توانند طیف وسیعی از احساسات را در یک دقیقه تجربه کنند. ساختار شناختی آنها هنوز در حال رشد است. آنها اطلاعات را بسیار متفاوت از بزرگسالان پردازش می‌کنند. آنها در مشاهده عالی هستند، اما هنوز بیان را یاد نگرفته‌اند. هنگامی که آنها بدون رضایت یا برخلاف میل خود در معرض محتوای خشونت‌آمیز قرار می‌گیرند، ممکن است تروما را تجربه کنند.
هنگامی که کودکان پیش‌دبستانی مضطرب هستند، مهم است که احساس امنیت و دوست داشته شدن کنند. کارهایی که می‌توانید انجام دهید تا مطمئن شوید کودک پیش دبستانی شما از محتوای خبری نترسد یا ناراحت نشود:
- اخبار را دور نگه دارید: مراقب چیزهایی باشید که جلوی کودک پیش‌دبستانی تماشا می‌کنید، گوش می‌دهید یا می‌خوانید. آنها تخیل واضحی دارند و ممکن است به راحتی بترسند. برای مشاهده، مطالعه و بحث خود، بعد از خواب آنها زمانی را در نظر بگیرید. سر صحبت در مورد خبری را باز نکنید مگر اینکه قبلاً در مورد آن چیزی شنیده باشند.
- به آنها اطمینان دهید که خانواده شما در امان هستند: به آنها توضیح دهید که شما آن‌جا هستید تا از آنها مراقبت کنید، خانه شما امن است، هیچ اتفاقی برای آنها نخواهد افتاد، و افرادی (نیروهای انتظامی / اورژانس) هستند که حمایت و اوضاع را کنترل می‌کنند. این روند به خصوص برای بلایای طبیعی مانند طوفان یا سیل به خوبی کار می‌کند.
در مقابل آنها بنشینید، طوری که بتوانید به چشمان آنها مستقیم نگاه کنید و با لحنی آرام پیام خود را بیان کنید. در آغوش گرفتن و انجام یک فعالیت شاد نیز به کودک شما کمک می‌کند تا احساس آرامش و امنیت کند.
- توضیح خود را ساده و واضح بیان کنید: کمی وقت بگذارید و درباره رویداد خبری فکر کنید و آن را با کلمات و عبارات ساده‌ای که کودک می‌شناسد در یک داستان یک خطی خلاصه کنید. احساسات را با استفاده از کلمات مناسب مانند «غم»، «رنجیده»، «نگران»، «عصبانی»، «شادی»، «ترس» و غیره توصیف کنید.
- به آنها اجازه دهید احساسات خود را بیان کنند: برای بررسی درک آنها از موضوع، سؤال بپرسید. سعی کنید متوجه شودی که نگرانی/ترس اصلی آنها چیست. احساسات آنها را تأیید کنید و بگویید طبیعی است که چنین احساسی داشته باشید و خودتان نیز چنین احساساتی داشته‌اید.
کودکان دبستانی (۶ تا ۱۲ سال)
دانش‌آموزان دبستانی می‌توانند بخوانند و بنویسند، که این موضوع به طور چشم‌گیری شانس آنها را برای تماس با محتوای نامناسب سن آنها افزایش می‌دهد. کودکان در سنین پایین‌تر در تشخیص جدایی واقعیت از خیال مشکل دارند. بچه‌های بزرگتر که در آستانه بلوغ هستند، دوست دارند خودشان به تنهایی محتوای بزرگسالان را کشف و بررسی کنند. همه دانش‌آموزان دوره راهنمایی زمانی می‌توانند پرسش‌های موشکافانه بپرسند و موضوعات پیچیده را درک کنند که موضوعات، متناسب با شرایط سنی‌شان به آنها توضیح داده شود.
در حین بحث درباره‌ی رویدادهای خبری ناگوار با دانش‌آموزان راهنمایی، والدین این فرصت را دارند که اساس تفکر انتقادی را پایه‌ریزی کنند و مبانی تبعیض، تعصب، سوگیری و نژادپرستی، مذهب، طبقه و جنسیت را توضیح دهند. در ادامه مواردی آورده می‌شود که والدین می‌توانند برای کمک به دانش آموزان راهنمایی در پردازش محتوای اخبار نگران‌کننده انجام دهند:
- سوال بپرسید و فعالانه گوش دهید: چه چیزی شنیده‌اید؟ احساس شما در این باره چیست؟ مایلید چه چیزی را بدانید؟ از این سؤالات می‌توان برای مشخص کردن اینکه کودک به چه چیزی فکر می‌کند، اطلاعات خود را از کجا به دست آورده است، مهم ترین نگرانی او چیست و چگونه می‌تواند شکاف‌های دانش و تفکر خود را پر کند، استفاده شود.
- برای گفت‌وگو در دسترس باشید: کودکان باید بدانند که می‌توانند برای صحبت در مورد هر چیزی به شما نزدیک شوند، حتی موضوعاتی که به طور مشکوک یا شرم‌آور با آنها برخورد کرده‌اند. مهم است که تابوها را بشکنید و به بچه‌ها بفهمانید که صحبت کردن در مورد برخی موضوعات حتی برای بزرگسالان دشوار است، اما شما حاضرید بنشینید و چنین مسائلی را با آنها حل کنید. احتمال دارند کودکان به خاطر کنجکاوی با محتوای تهدیدآمیز روبه‌رو شوند. در چنین مواردی می‌توانیم آنها را به منابع اطلاعاتی عینی‌تر، دقیق‌تر و معتبرتر هدایت کنیم. به عنوان مثال، کتاب‌های زیست شناسی و جنسیت به جای پورنوگرافی آنلاین.
- زمینه و بستر را شفاف کنید و بر محتوا نظارت کنید: کودکان در این گروه سنی احتمال می‌دهند رویداد ناگواری که در اخبار شنیده‌اند برای خودشان اتفاق بیافتد. مهم است که از طریق اطلاعات زمینه‌ای مانند مکان (نزدیک یا دور) یک رویداد، افرادی که مستقیماً درگیر هستند و هر شرایط اجتماعی، روانی یا اقتصادی خاص رویداد، به آنها اطمینان داده شود که وقوع رویداد برای آنها بعید است. همچنین بررسی این نکته مهم است که کودکان اخبار خود را از کجا دریافت می کنند. اگر منبع خبر از گروه همسالان آنها باشد، ممکن است نیاز باشد برخی شایعات را واضح کنید و حقایق را بگویید. اگر منبع خبر از اینترنت باشد، ممکن است مجبور شویم دسترسی به برخی از وب‌سایت‌ها را محدود کنیم.
- تفکر انتقادی را ترغیب کنید: برای اینکه فرزندتان درباره موضوعی عمیق‌تر فکر کند، سؤالات باز بپرسید. همچنین می‌توان از آنها خواست که در مورد چگونگی درک بخش‌های مختلف جامعه از یک خبر یکسان فکر کنند.
بدون ابهام و بی‌تفاوتی برخورد کنید. کودکان وضوح را ترجیح می‌دهند. در مورد دانش‌آموزان راهنمایی این امر باعث می‌شود که آنها اطلاعات را به صورت جداگانه تقسیم کنند. و به جای اینکه بچه‌ها به طور غیرمستقیم از اخبار مطلع شوند، بهتر است یک فرد آشنا و مطمئن برای آنها توضیح دهد.
نوجوانان (۱۳ تا ۱۸ سال)
نوجوانان فعالانه و مستقل به دنبال اخبار هستند. آنها درک نسبتا خوبی از زمینه و بستر خبر دارند. آنها می‌توانند ایده‌های انتزاعی را درک کنند. آنها می‌توانند نظرات مقتدری داشته باشند و قاطعانه واکنش نشان دهند (به طور مثال با ابراز نظر خود در فضای مجازی). از آنجایی که تعامل خبری نوجوان دو طرفه است، گفتگوی والدین و نوجوان نیز باید همین طور باشد.
- بحث آزاد داشته باشید: کودکان را ترغیب کنید تا افکار خود را بدون هیچ ترس یا ممانعتی بیان کنند. به آنها نشان دهید که مایلید به دیدگاه آنها گوش دهید حتی اگر با آن موافق نباشید. به آنها بیاموزید که خود را مؤدبانه بیان کنند و مناظره‌های آگاهانه داشته باشند.
- نظام ارزشی در حال رشد آنها را هدایت کنید: نوجوانان در حال توسعه هویت، دیدگاه‌های سیاسی و احساس عدالت و اخلاق خود هستند. اخبار این فرصت را به ما می دهد تا با آنها در مورد درست و نادرست، امتیازات و تبعیض‌ها، نابرابری در جامعه و غیره صحبت کنیم. ما می‌توانیم ارزش‌های خود را بدون تحمیل کردن با آنها در میان بگذاریم.
- تفکر انتقادی را ترویج دهید: سوالاتی را با پایان باز بپرسید که آنها را وادار می‌کند در مورد جنبه‌های مختلف رویدادها و مسائل فکر کنند. نحوه جمع آوری و تفسیر اطلاعات را به آنها نشان دهید. از آنها بخواهید تا منابع خبری خود را بررسی کنند. آنها را ترغیب کنید تا از دیدگاه خود دفاع کنند. به آنها انگیزه دهید تا هر چیزی را که می‌بینند یا می‌شنوند زیر سوال ببرند. آنها را با برخی از بحث‌های مربوط به حریم خصوصی، سوگیری در گزارش (نژاد، سیاسی، جنسیت، طبقه)، رقابت و سود، اخبار جعلی و پولی، اخبار سفارشی در رسانه های اجتماعی و غیره آشنا کنید.
- حل مسئله را ترغیب کنید: از آنها بپرسید که در یک موقعیت معین چه کاری انجام می‌دهند. پروتکل‌های واکنش اضطراری، تکنیک‌های دفاع شخصی، و شناسایی و اجتناب از موقعیت‌های خطرناک را بررسی کنید. راه‌هایی را به آنها نشان دهید که از طریق آنها می‌توانند فعالانه در یک موضوع شرکت کنند و بخشی از راه‌حل باشند. این امر می‌تواند از طریق داوطلب شدن یا با پیوستن به راهپیمایی، امضای طومار، ایجاد تغییر در سبک زندگی و غیره باشد.
تحقیقات اخیر نشان داده است که بیشتر کودکان در مورد اخبار، به خانواده خود بیش از هر منبع دیگری اعتماد دارند. این واقعیت که والدین بیشترین اهمیت را در مورد درک کودکان از اخبار دارند، دلگرم‌کننده است. این یک فرصت عالی و همچنین یک مسئولیت بزرگ است.
اخبار برای بزرگسالان تهیه شده است. به‌عنوان والدین، وظیفه ماست که اطمینان حاصل کنیم که آنها مهارت‌های مورد نیاز برای پردازش اخبار را، به‌ویژه زمانی که صحبت از رویدادهای تهدیدآمیز، تفرقه‌انگیز یا ناراحت‌کننده باشد، کسب می‌کنند. در دنیای امروز، غیرممکن است که فرزندانمان را از اخبار جهان دور کنیم. با مسلح کردن آنها به دانش، حساسیت و صداقت، می توانیم به آنها کمک کنیم تا افرادی قوی، مستقل و دلسوز شوند. ما می‌توانیم کودکانی تربیت کنیم که «به خودشان، دیگران و محیط‌زیست توجه کنند».
به طور خلاصه
- مراقبت از کودکان در برابر اخبار در زمانه‌ی انفجار اطلاعات دشوار است.
- کودکان می توانند حتی با قرار گرفتن غیرمستقیم در معرض حوادث غم‌انگیز از طریق اخبار مضطرب شوند.
- کودکان اخبار را متفاوت پردازش می‌کنند و از والدین بر اساس سن، خلق و خو و نوع اخباری که در معرض آن قرار می گیرند، انتظارات متفاوتی دارند.
- والدین باید با فرزندان خود در مورد آن‌چه می‌بینند یا می‌شنوند گفتگوهای مناسب سن آنها داشته باشند. آنها باید به فرزندان خود کمک کنند تا اخبار واقعی و کامل را از شایعات و اطلاعات نادرست تشخیص دهند.
منبع: parentcircle
